گروه رصد تروریسم «دیدبان»؛ انتقال اعضاء گروهک تروریستی داعش از جغرافیای غرب آسیا به مناطق آسیای مرکزی و به خصوص افغانستان و پاکستان یکی از سناریوهای بسیار مهم و محتملی است که در حالت فعلی چیزی در حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از آن به وقوع پیوسته است و همین موضوع زنگ خطری برای دولت‌های حاکم در این منطقه به حساب می‌آید.
آسیای میانه را اگر «آشیانه تروریسم» بخوانیم؛ گزافه گویی نکرده‌ایم. چراکه حضور گروهک‌های تروریستی، بنیادگرا و جهادی مانند طالبان، سازمان تروریستی القاعده، تحریک طالبان پاکستان، شبکه تروریستی حقانی، لشگر جهنگوی، لشگر طیبه، سپاه صحابه و غیره این منطقه را به یک بمب ساعتی تبدیل کرده است که از دیرباز تاکنون ناامنی و درگیری‌های مختلف را در این گستره شاهد هستیم.
آنچه که امروزه بیش از پیش موجبات نگرانی کشورهای این منطقه و پس از آن روسیه را فراهم آورده است، برافراشته شدن پرچم‌های سیاه داعش در پاکستان (ایالت بلوچستان) و افغانستان (ولایت‌های قندوز، ننگرهار و هلمند) است که دلیل آن بحث وجود پتانسیل در این منطقه برای پیوستن به گروهک‌های تروریستی خواهد بود.
در این راستا، برای واکاوی و درک بهتر از وضعیت فعالیت داعش در پاکستان به گفت‌وگو با «نوید شهزاد» تحلیلگر مسائل حوزه تروریسم در پاکستان پرداختیم. وی معتقد است که داعش در پاکستان و در میان مردم به اندازه افغانستان طرفدار ندارد و از اینرو نمی‌توان حضور این گروهک تروریستی در خاک پاکستان را صد در صد تایید کرد.
در ادامه مشروح این گفت‌وگو از نظر خواهد گذشت:
دیدبان: به عنوان اولین سوال؛ میزان آمادگی بدنه اجتماعی برای بیعت با تروریستهای داعش در پاکستان را چگونه ارزیابی می‌کنید. آیا داعش دارای خاستگاه جدی و محکم در میان مردم پاکستان است؟
شهزاد: با وضعیت فعلی در پاکستان تقریباً باید گفت اکثریت شهروندان پاکستان نگاهی منفی به داعش دارند. چراکه چند حمله تروریستی مرگبار توسط داعش به عهده گرفته شد و فضایی ایجاد شد که مقامات پاکستانی و حتی رهبران سنی مذهب تندرو هم داعش را خارج از اسلام نامیدند و آن‌ها را از خوارج دانستند.
این فضای تنفر از داعش پس از حمله مرگبار آن‌ها به اتوبوس حامل شیعیان اسماعیلی در شهر کراچی ایجاد شد که در آن حمله دست کم ۴۰ نفر کشته شدند که می‌توان گفت این اولین عملیات بزرگ تروریستی داعش در پاکستان به حساب می‌آید.
درباره تندروهای موجود در جامعه پاکستان باید بگویم که این گروه‌ها و یا برخی از احزاب شناخته شده این کشور؛ علناً آمادگی حمایت از اقدامات داعش را ندارند. اگر دیده شده است که گروه‌هایی در پاکستان با داعش بیعت کرده‌اند، در واقع همان گروه‌های تروریستی قدیمی و به صورت کلی جریان‌های ضد شیعه هستند که راهبرد و مانیفست داعش را قبول دارند که می‌توان به لشکر جهنگوی اشاره کرد. البته گزارش‌هایی موجود است که می‌گوید بانوان به اصطلاح دینی وابسته به مسجد لعل، (مسجدی که سال ۲۰۰۷ چالش امنیتی برای اسلام‌آباد ایجاد کرد) در پیام ویدئویی بیعت خود را با داعش اعلام کرده‌اند اما تاکنون جرات علنی کردن این حمایت و یا بروز دادن آن در میان عموم را ندارند.
«ترجمه/ ژنرال راحیل شریف(فرمانده سابق ارتش پاکستان): نمی‌گذاریم سایه داعش بر پاکستان بیافتد»
دیدبان: دلیل علنی نکردن این بیعت چیست؟ آیا ترس از مقامات امنیتی پاکستان سد راه این تصمیم آن‌ها شده یا اینکه مولفه‌های دیگر در این بین وجود دارد؟
شهزاد: دلیلش تا حد زیادی مشخص است، چراکه چنین فضایی هنوز در پاکستان ایجاد نشده، البته بسیاری از نهادهای امنیتی و اطلاعاتی پاکستان وابسته به سرویس‌های ارتش یا دولتی‌ها در چند ماه و چند سال اخیر ده‌ها نفراز همدستان داعش و حامی افکار آنان را شناسایی و بازداشت کرده‌اند؛ اما به رغم مسئولیت‌پذیری حملات تروریستی از سوی داعش، ارتش پاکستان منکر هرگونه وجود ردپای داعش در خاک این کشور می‌شود.
«نمایی از اعضاء گروه تحریک طالبان پاکستان»
به نظر می‌رسد ارتش پاکستان نمی‌خواهد موضوع داعش به فهرست چالش‌های امنیتی پاکستان اضافه شود. چون از نگاه ارتش، موجودیت گروه جدید تروریستی در پاکستان به منزله ضعف دستگاه‌های امنیتی و به ویژه ارتش پاکستان برای دفع این چالش قلمداد می‌گردد.
دیدبان: راه‌های نفوذ تروریست‌ها در پاکستان به چه صورت است. آیا عناصر افراط‌‌گرا به صورت مستقل در خاک پاکستان فعالیت می‌کنند یا از طرف دولت خاصی پشتیبانی می‌شوند؟
شهزاد: بر اساس داده‌های موجود نمی‌توان منکر دخالت برخی از عناصر یا کشور‌ها برای همواره کردن موانع جهت نفوذ تروریست‌ها در پاکستان شد. هند که به قول خود پاکستان دشمن دیرنیه این کشور به حساب می‌آید از جدایی‌طلبان در ایالت بلوچستان پشتیبانی می‌کند و گاهی ردپای دهلی در وزیرستان شمالی دیده می‌شود که در جریان عملیات ضدتروریستی ارتش پاکستان این موضوع اثبات شد. در کراچی عناصر وابسته به هند مجدداً شناسایی شدند، و البته بعد از حملات اخیر تروریستی که داعش بر عهده گرفته است ارتش پاکستان بار دیگر مدعی کشف ردپای هند برای کمک به این عناصر شد.
«دیوار نوشته در حمایت از ابوبکر بغدادی/ ایالت بلوچستان پاکستان»
ناگفته نمایند که ردپای برخی از کشورهای عربی منطقه از جمله عربستان سعودی برای پرورش تروریست‌ها با اسم و رسم جدید نیز بر همگان عیان شده است و این موضوعی نیست که پاکستان بتواند منکر آن بشود. البته جدای از روابط نزدیک اسلام آباد و ریاض، ارتش و مقامات پاکستان نیز به صراحت بر این باورند که نسیم افراط‌گرایان و تروریست‌ها از سوی خاورمیانه و بیشتر از سمت عربستان بر مشام حامیان این عناصر در پاکستان می‌رسد.
البته وضعیت امنیتی و جغرافیایی افغانستان بحث دیگری است که ناامنی در آن باعث شده تا مسیر تردد تروریست‌ها با ملیت‌های مختلف به سمت پاکستان و پناه گرفتن در مناطق قبایلی هموار شود.